در این نوشته به بررسی خواص میخک پرداخته ایم و مطالب جمع آوری شده از کتاب “زبان خوراکی ها” نوشته دکتر غیاث الدین جزایری را مرور می‌کنیم.

میخک چیست؟

میخک یکی از ادویه های غذایی و دارویی است. این گیاه، غنچه درخت بزرگی است که زادگاه اولیه آن جزایر “ملوک ” در اقیانوسیه است. امروزه، این درخت در مناطقی مانند زنگبار ماداگاسکار و جزایر آنتیل نیز کشت می‌شود. این غنچه ها پس از خشک شدن شبیه به یک میخ می‌شوند و یک قبه و بلندای شبیه به میخ دارند، بنابراین در زبان فارسی به آن ” میخک” گفته می‌شود. هرچند بهتر است نام “میخک دارویی” یا”ادویه میخک” برای آن به کار ببریم.

نام های دیگر میخک:

در کتب قدیم، این گیاه با اسامی “غراینواس“، “لونک” و”منفرنف” شناخته می شد. عرب ها نیز به آن “قرنفل ابیض” می‌گویند.

تفاوت ها و نکات مهم:

تفاوت میخک با گل های میخک تزئینی و قرنفیل:

توجه: باید توجه داشت که میخک دارویی یا ادویه را با “گل میخک” که گیاهی زینتی و گلدانی است اشتباه نگیرید. زیرا هیچ شباهتی با آن ندارد

گل گلدانی میخک که بیشتر در گلفروشی ها دیده می‌شود، هیچ گونه نسبت و شباهتی با این گیاه ندارد، تنها کمی بویی مشابه آن دارد.

گل میخک گلدانی: نوعی گل زینتی است که در رنگ های سفید، صورتی، قرمز، زرد، بنفش و نارنجی یافت می‌شود. بیش از هفتاد نوع مختلف دارد و با میخک دارویی تفاوت دارد.

قرنفل: گل دیگری است که در شعر و ادبیات فارسی مورد تعریف قرار گرفته است و فرق زیادی با میخک دارد. زیرا قرنفل نام گل دیگری است که خوشه ای بوده و قد آن کوتاه‌تر از گل میخک می‌باشد، به آن “حسن یوسف”، “قرنفل باغی” و “قرنفل شاعر” هم گفته می‌شود و یک نوع وحشی و خودرو هم دارد که “فرنجمشیک” نوع بستانی آن است.

تمامی این توضیحات به منظور جلوگیری از اشتباه بین این گیاه، گل میخک زینتی و گل قرنفل ارائه شده است.

"عکس

خواص میخک

این گیاه که از گذشته تا به امروز بعنوان ادویه مورد استفاده می‌کنیم دارای خواص دارویی و درمانی است، این فواید عبارتند از:

پادزهر خوبی هست و وقتی در غذا و خوراک استفاده می‌شود، مسمومیت مواد غذایی را کاهش می‌دهد.
مقوی عقل و حافظه است و مسکن اعصاب است.
هوش را زیاد می‌کند و برای رفع سردرد مفید هست.
این دارو جهت درمان فلج و سکته ناقص تجویز می‌شود و از سکته مغزی جلوگیری می‌کند.
ضماد آن به تنهایی و با ادویه مناسب، جهت تقویت لثه و تسکین درد دندان و رفع بدبویی دهان سودمند می‌باشد.
سرمه آن برای برطرف کردن لکه سرخ که در چشم پدید می‌آید و تاریکی چشم مفید است. همچنین به همین منظور، خوردن این گیاه تجویز می‌شود.
درمان کننده تنگ نفس است.
خفقان و سرفه های خلط دار را از بین می برد.
برای دلهره مفید است و شجاعت را زیاد می‌کند.
تقویت کننده معده، روده و کبد است.
شهوت را زیاد می‌کند.
اشتها به غذا را افرایش می‌دهد.
قی(استفراغ) و سکسکه را بند می‌آورد و بادشکن معده هست.
برای استسقای گوشتی(آب آوردن بدن یا انبوه آب در بدن) سودمند است.
و برای درمان قطره قطره آمدن ادرار مفید است.

میزان مصرف میخک؟

مقدار خوراک این گیاه باید حداکثر چهار گرم می‌باشد و بیشتر از این مصرف نکنید.

خواص میخک برای زنان:

مصرف این گیاه در مواقع خاصی به تقویت رحم کمک می‌کند(به اصل کتاب مراجعه شود). همچنین، در گذشته داروسازان سنتی ایران، استفاده از این گیاه را برای تنظیم خانواده توصیه کرده اند. برای جزئیات بیشتر به کتابب ” زبان خوراکی ها” نوشته دکتر جزایری مراجعه نمایید.